Gisteren, een bijzondere zondag.
Greet, die enkele jaren geleden een opleiding tot ritueelbegeleider gevolgd heeft, heeft een klein maar zeer krachtig ritueel begeleid om mij te helpen afscheid te nemen van ons ouderlijk huis. Ik had haar verteld hoe vreselijk zwaar dit afscheid me valt…
Wij hebben in het huis de vorige weken al heel veel gedaan op materieel vlak: souvenirs, spullen, meubels, voorwerpen… die een nieuwe bestemming krijgen…. kamers die moeten opgeruimd worden… Ja, zo gaat dat dan… Het komt er allemaal bij als je beide ouders overleden zijn, erg genoeg.
Ons ouderlijk huis wordt nu steeds leger en leger, onpersoonlijker, ongezelliger, killer. Het doet zoveel pijn en verdriet om afscheid te moeten nemen van deze plek die voor mij zo sterk met de herinneringen aan onze ouders en ook onze grootouders verbonden is.
Greet vertelde me dat we ook nog iets anders konden doen, los van dat materiële…
Thuis
We hebben in ons ouderlijk huis zoveel jaren lief en leed gedeeld. Ik woonde er sinds ik een jaar of negen was (denk ik).
Het was onze thuis waar we kind konden zijn, waar we opgroeiden, waar we, toen we alleen gingen wonen, altijd bleven komen… bij onze ouders en later, nadat papa gestorven was, bij mama.
Het huis met de tuin vol vogels…. om in te spelen, te praten, te sporten, te tuinieren, te rusten, te bouwen, te zingen, te ravotten….
Het huis met herinneringen aan verschillende generaties: onze grootouders die op bezoek kwamen, onze ouders, wij, kinderen die er opgroeiden en later ook de kinderen van mijn broer….
Waar we onze eerste en ook onze volgende ‘lieven’ meebrachten….
Waar we leerden, groot werden en klein mochten zijn…
Ik zou zo nog heel, heel lang kunnen verder schrijven en dan nog zou ik dit nooit ofte nimmer helemaal in woorden kunnen vangen.
Thuis.
Afscheidsritueel
Het ritueel dat Greet begeleidde deed iets bevrijdends met me. Hoewel het absoluut niets geheimzinnigs of mysterieus heeft (wel iets persoonlijks en intiems), wil ik het ritueel zelf hier niet proberen beschrijven… en wel om de simpele reden dat je zoiets gewoon beter kan meemaken dan het te lezen. Dan pas kun je het echt begrijpen, voelen, zien wat het met je kan doen.
Het was een uitnodiging….
Het was moeilijk en tegelijk toch zo goed om in elke kamer even stil te durven staan bij de warme, geborgen, mooie herinneringen. zonder de pijnlijke en de tranen teniet te hoeven doen of te willen ontvluchten.
Omhuld door een heerlijke cedergeur, zorgden enkele symbolen voor de verbinding tussen toen en nu… tussen deze dierbare plek waar we afscheid moeten nemen en de vele, andere plaatsen waar ik nu en later nog zal komen…
Kamer per kamer, stap per stap wandelden we door ons huis en stond ik even stil en vertelde ik iets, als ik zin had…
De krop in mijn keel werd ietsje kleiner.
Ik kon, door Greets korte ritueel, heel bewust dat warme, geborgen gevoel met me meenemen, herinneringen aanraken… die ik voor altijd in mijn hoofd, mijn hart en mijn lichaam wil bewaren.
Ze lijken nu iets tastbaarder, helderder.
Iets van: niet verloren gaan, wat er verder ook op deze plek zal gebeuren…
Ook iets van: loslaten wat ginder mag blijven, wat zelfs gerust mag vervliegen, verdampen in de tijd…
Dat brengt rust. Voor vandaag, voor nu…
Dank je wel, Greet… een hele dikke merci!
En ook jij, Wim, bedankt om erbij te zijn op dit zeer bijzondere moment!
p.s. Welke rituelen heb jij, lieve lezer, om afscheid te nemen, om los te laten en om in verbinding te blijven met wie of wat je mist?
Wat helpt er jou?
Ik ben benieuwd om dit van je te lezen.
Tot schrijfs…
Mooi Inge, hoe jij omringd door lieve vrienden afscheid kon nemen van het huis. Om daarna jouw thuis mee te nemen, gesterkt door warme herinneringen..
Dikke kus
Dag tante Marja,
Ja, zeker, het was mooi en ontroerend… en ik zal die goeie herinneringen nog heel hard nodig hebben want het is en het blijft zo zwaar. Dat moet ik jou / jullie niet vertellen, hé?
Dikke kus terug…
Inge
Dankje voor deze mooie beschrijving. En innige deelneming bij het verlies van je mama, Inge. Ik hoorde het van Brigitte Bogaert, mijn loopvriendin. Ik leef met je mee … Nog een hoofdstuk veel te vroeg afgesloten in jouw leven … Warme groet, K
Dank je voor je medeleven, Kristien!
Leuk dat je Brigitte je loopvriendin noemt. Dat doet mij spontaan terugdenken aan de tijd dat wij elkaar treinvriendinnen noemden, pendelend tussen Brugge en Gent… ik met mijn witte stok en jij met je step om na de treinreis onze weg verder te zetten naar ons werk.
Warme groetjes terug, Inge
Hoe moeilijk het is, dat grote afscheid, valt met geen pen te beschrijven. Blij dat je iemand vond die je daarbij geholpen heeft! Die de warmte die je met je ouderlijk huis, en belangrijker nog, je ouders, in verband brengt, naar jezelf hielp ’transporteren’, zodat het altijd aanwezig kan blijven…
Zelf ben ik helemaal niet goed in afscheid nemen. Het is niet iets waarvan we kunnen zeggen dat we ‘eraan wennen’. Er zijn geen rituelen die me houvast bieden. Het is ook iedere keer weer zo anders. Soms heb ik vrede met de situatie, soms helemaal niet.
Ik stuur je een warme knuffel, Inge en wens je toe dat de warmte die je voelt altijd bij je mag blijven. X
O Bea, zo’n lieve woorden en wat een mooie wens… Dank je wel, hé!
Afscheid nemen, de leegte van iemand missen… het went inderdaad nooit, al probeer je om er vrede mee te hebben. Ik lees dat ook jij dat heel goed uit ervaring weet…
Ik stuur ook jou een hele warme knuffel, Bea!
Hoe jij dingen voelbaar kan maken door je woorden is prachtig, ontroerend, zo echt.
Blij dat je de steun kreeg om op een mooie manier weer een stukje los te laten… Loslaten niet evident!
Ik doe dat vooral door steun van zingen in klank of improviseren op de piano van melancholisch naar opgewekter als dat zo al voelt…
Een dikke knuffel en tot gauw!
Dag Rika,
Ook van jou kregen we de laatste maanden heel veel steun op verschillende gebieden. Ik ben je er ook echt dankbaar om!
Toen ik enkele dagen geleden even op mensen moest wachten in ons ouderlijk huis, heb ik ook zachtjes een lied zitten neuriën dat ik kortgeleden nog voor mama had gezongen. Klank, muziek, klinken, het kan inderdaad ook heel krachtig zijn en uitdrukken hoe….
Tot gauw en veel lieve groetjes,
Inge
Inge je mama verliezen is ingrijpend. Hoe mooi kun jij dat afscheid verwoorden. Ikzelf heb mijn broer veel te vroeg verloren. Veel contact hadden we niet en toch …
Zijn foto wordt iedere week afgestoft en dan roep ik telkens leuke herinneringen aan hem op. Dit is ‘mijn ritueel’
Dag Marleen, zelfs al heb je of al had je niet veel contact, dan nog kan de band tussen mensen sterk, bijzonder of gewoon heel uniek zijn, hé? Zoals tussen broers en zussen… Dank je wel om over je ritueel voor jouw broer te vertellen… Verdrietig en ook mooi…
Lieve groetjes, Inge
Dag Inge, een krop in de keel bij wat ik hierboven over het afscheid nemen van je huis en mama en papa lees. Een vriend, Peter, stierf 2j geleden onverwachts. Ik en anderen dachten dat we nog jaren samen gingen doorgaan. Zijn fotokaartje staat op de kast en hij mag hier alles samen meebeleven. Zo zie ik het. Hij voelt nabij als een vogeltje die op mijn schouder zit en overal met me meegaat. Hij vindt het oké wat ik doe en de keuzes die ik maak. Een onzichtbaar vriendje op m’n schouder maar ik voel het wel. Liefs, Liesbeth.
Dag Liesbeth,
Mooi hoe je je vriend Peter bij jou thuis en in je leven deze plek blijft geven… hoe je zijn aanwezigheid beleeft.
Elk afscheid is anders… Ik blijf het moeilijk vinden om er woorden voor te vinden… Kleine gebaren die herinneringen oproepen, betekenen voor mij dan heel veel. Dingen doen die we graag samen deden, zoals de planten water geven, naar mooie muziek luisteren, een lekker potje koken, genieten van de natuur…
Liefs, Inge
Hey Inge, ik kom een beetje met vijgen na Pasen. Nu pas deze blog gelezen.
Het deed me enorm denken aan de laatste avond en nacht dat ik in het huis van mijn ouders sliep, toen ze gingen verhuizen. Zij hadden er totaal geen moeite mee, ik gek genoeg zoveel meer.
Wat had ik graag dat ritueel kunnen beleven, want al zijn mijn ouders er nog wel, dat huis betekende net zoveel voor mij, zoals jij het hier beschrijft.
Het ging allemaal zo snel en als je dan de allerlaatste keer die deur dicht trekt, moet je toch wel even slikken. Elke keer als ik nu nog door de straat passeer, kijk ik nog eens naar mijn huis én naar jouw huis, ik moet alleen mijn hoofd even draaien, dat weet je wel. Groetjes!
Dag Martine,
Dank je wel voor jouw mooie huizenreactie! Ik moest even het volledige bericht doorlezen voordat het me daagde wie deze reactie geschreven had… maar alleen je hoofd moeten draaien om van jouw vroeger ouderlijk huis naar het onze te kijken… tja, toen wist ik het natuurlijk direct! Ik had geen idee dat het afscheid van jouw ouderlijk huis jou ook zo zwaar gevallen was…
En tja, je reactie blijft actueel voelen, hoor? Ik moet nog dikwijls slikken als ik met de bus door “onze” straat rijd…
Leuk wel om via onze blogs terug met elkaar in contact te komen!….
Doe je veel groetjes aan je ouders?
Tot schrijfs?
Inge