Selecteer een pagina

Ik kijk niet zo dikwijls televisie. Ik volg het journaal, af en toe een fictie- of non-fictiereeks, Thuis, enkele actualiteitenprogramma’s of – eerder toevallig – een natuurdocumentaire. Het aantal programma’s die ik graag wil zien, is de voorbije jaren toegenomen dankzij de inspanningen die de VRT doet om enkele fictiereeksen te voorzien van audiodescriptie. Heerlijk!

(Hoe) kijk je televisie als je niet kan zien?

Mensen die me niet goed kennen, voelen zich soms ongemakkelijk als ze me vragen of ik ook televisie kijk. Hoe gaat dat dan en mag je dat wel zo noemen? Ja hoor, ik noem het zelf ook zo, net zoals heel veel andere blinde en slechtziende personen. Ik kijk televisie door te luisteren. Luisteren is gewoon mijn manier van kijken. Hoe verbaler het programma, hoe gemakkelijker het wordt om het te volgen! Hoe sprekender de stemtaal van de acteurs, hoe leuker: expressie, stembuigingen en -nuances, een lach of een traan die doorklinkt in de stem…

Wordt er niets gezegd? Dikwijls verraadt de muziek in welke sfeer de beelden zich afspelen. Staat er iets treurigs, romantisch of spannends te gebeuren? Ik hoor het komen… 🙂

Geluiden kunnen voor zich spreken: het dichtslaan van een deur, het volschenken van een glas, een kussend koppeltje (wat zoenen ze vaak luid op televisie!), een wegscheurende auto, fluitende vogels als de scène zich buiten afspeelt, de beltoon van een mobieltje…

Kan ik niet horen wat er gebeurt? Is het onmogelijk af te leiden uit de geluiden? Dan schakel ik over op een dosis fantasie of op mijn ‘je m’en fou’ gevoel: ik heb geen idee wat er gebeurt en laat het maar even passeren… Ook dat is televisie kijken als je niet kan zien!

Het vraagt veel concentratie. Als ik ’s avonds moe ben en me niet goed meer kan concentreren of als ik tijdens een programma te veel informatie mis om comfortabel te kunnen volgen, verlies ik meestal vlug mijn interesse. Waarschijnlijk heeft het ook daarmee te maken dat ik relatief weinig televisie kijk.

Als er iemand bij me is die de beelden beschrijft, is het natuurlijk veel gemakkelijker!

Het kan ook anders… dankzij audiodescriptie!

De VRT doet veel inspanningen op vlak van toegankelijkheid en betrekt daar ook heel actief de mensen bij voor wie ze dit doen. Dat is erg tof en hoopgevend!

Al enkele jaren voorziet de VRT audiodescriptie bij enkele zelf ontworpen fictie reeksen.
Bye bye, gokwerk tijdens het kijken!

Ook voor wie goed kan zien en zich bijvoorbeeld moeilijk kan concentreren, is dit een echte aanrader!

Een commentaarstem geeft alle visuele informatie die belangrijk is om de aflevering goed te kunnen volgen. De stem vertelt wat er gebeurt, wanneer het zich afspeelt (bijvoorbeeld ‘eerder’, ‘januari 1939′ of ’terug naar het nu’). De commentaarstem vertelt wie er aan het woord is of hoe iemand kijkt. De stem beschrijft ook kledij, locatie en lichaamstaal. Een andere stem leest de ondertitels voor.

De commentaarstem spreekt tussen de dialogen in.

Ik geniet er echt van om op die manier gewoon mee te kunnen kijken, heerlijk ontspannen. Als ik alleen thuis ben, kan ik toch perfect het programma volgen! Is er nog iemand in de woonkamer? Dan kijken we gezellig samen!

Is audiodescriptie voor jou nog onbekend en wil je dit graag horen? Op de site van de VRT vind je een fragmentje uit de spannende fictiereeks De Ridder met audiodescriptie.

Hoe kan je audiodescriptie activeren?

Digitale kijkers kunnen via het menu van de afstandsbediening de taalkeuze instellen zodat je  bij elk programma waarbij audiodescriptie voorzien is, die automatisch kan horen. Als blinde personen kunnen we dit jammer genoeg niet zelf instellen omdat de decoder of digicorder niet toegankelijk is (lees: niet voorzien van braille of spraaksoftware). Nu iemand dit voor mij vorig jaar heeft ingesteld, zet ik mijn televisie op het HD-kanaal (bij mij is dit 30). Als een Eén programma (her)uitgezonden wordt met audiodescriptie, komt die vanzelf te voorschijn.

De VRT weet uiteraard dat wij de taalkeuze niet zonder assistentie kunnen instellen. Om aan deze nood en aan de analoge kijkers tegemoet te komen, zendt de VRT de reeks ook uit op een ander kanaal, namelijk Eén+ (dat is overdag het Ketnet kanaal). Het programma met audiodescriptie loopt soms tegelijkertijd, soms op een ander tijdstip. Tijdens deze uitzendingen hoort elke kijker de audiodescriptie automatisch, hiervoor hoef je dus niets te doen.

Andere beleving

Als ik zo lekker onderuit gezakt zit te luisteren, wordt de audiodescriptie op de een of andere manier al heel vlug opgenomen in het verhaal. De stijl past bij het programma (luchtig, poëtisch, flitsend…) De VRT-medewerkers kiezen ook met zorg de commentaarstem. Soms is dat een vrouwenstem, soms een mannenstem. Luister binnenkort maar naar Zie mij graag met audiodescriptie. De commentaarstem (van Herman De Winné) zal van op een afstandje met de nodige bedenkingen overschouwen hoe Anna (vertolkt door Allejandra Theus) en Ben (Stan van Samang) zich na hun scheiding met vallen en opstaan een weg banen door het leven. De commentaarstem beschrijft het voor ons tot in alle pittige details: hun fantasieën, mijmerende of woedende blikken, stille gebaren…

Zo komt het dat wij minstens evenveel details kunnen opmerken als we met audiodescriptie kijken dan iemand die gewoon kijkt

Eerdere reeksen met audiodescriptie

Een programma met audiodescriptie bekijken is voor mij even weg van de wereld zijn, helemaal opgaan in het verhaal, pure, totale onderdompeling

De VRT zond intussen verschillende reeksen uit met audiodescriptie.

Hoewel ik ook voordien al af en toe politie-, advocaten- of detectivereeksen volgde, was het een absolute meerwaarde om alle actie in Witse en De Ridder nu echt helemaal te kennen!

In Vlaamse velden heeft me doen huilen, elke week opnieuw… Toch had ik er geen woord van willen missen. Het kwam echt binnen, ook doordat de audiodescriptie ons van geen enkel gruwelijk detail spaarde. Nog nooit werd een oorlog zo helder in beeld gebracht voor mij, werd het zo tastbaar alsof ik midden in de loopgraven stond met alles erop en eraan… of op het feest van zingende soldaten of in de woonkamer van wie thuis overleefden in bezet gebied.
Ik herinner me nog scherp de scène waarin enkele soldaten de eigendommen verdeelden van een gesneuvelde vriend. Zonder de audiodescriptie had ik dit aangrijpende en toch realistische beeld niet opgepikt.

In de reeks Vriendinnen gaf de audiodescriptie niet enkel de fijne info over de communicatie tussen mensen, ook verrassende details over kledij, films en wooninrichting van de verschillende generaties.

Ik denk ook aan professor T. Dit vond ik een fantastische, psychologisch heel knappe reeks! Daar had gokwerk nooit kunnen volstaan om dit te volgen. Dankzij de commentaar was het perfect: soms hilarisch, soms aangrijpend, zo diepzinnig. De audiodescriptie was echt nodig bij dit programma om te weten wanneer iets echt gebeurde of enkel in professor T’s fantasie. Wanneer sprak hij tegen wie? Tegen de leegte? Tegen een ingebeelde persoon? Tegen zijn alter ego?

Zo zou ik, al schrijvend, nog lang kunnen doorgaan want ik ben hierover echt onder de indruk. Dat wij al deze info, ondanks de korte pauzes tussen de dialogen, meegekregen hebben is het prachtig werk van velen….

Tips geven

De eerste twee afleveringen van De Ridder hoorde ik, samen met enkele andere televisiekijkers, in de gebouwen van de VRT. De VRT schakelt bij elke nieuwe reeks een testgroepje van slechtziende en blinde personen in om tips van ons te krijgen over de audiodescriptie. Waar is de info duidelijk? Welke informatie missen we nog? Was de info ergens te bondig of waar verried men misschien al te veel?

We proberen daarbij zo goed mogelijk rekening te houden met de zeer grote diversiteit binnen de (blinde en slechtziende) televisiekijkers!

En wat als ik het programma gemist heb?

Sinds kort bestaat ook voor ons de mogelijkheid om een programma nadien te bekijken!

VRT NU werkt heel goed, ook met braille en spraak!

Ik kan dus kijken waar en wanneer ik wil naar een programma dat ik gemist heb. Vroeger was dat niet eenvoudig. Zelfs als ik het programma opnam met mijn decoder had ik assistentie nodig om de opname opnieuw te starten wegens (zoals ik daarnet al vertelde) het ontoegankelijk bakje.

Nu heb ik dit systeem niet meer nodig! Heb ik een programma gemist dat ik toch erg graag wil bekijken? Dan kijk ik met mijn pc nadien. Waaw!

DVD’s met audiodescriptie

Intussen heb ik enkele DVD-boxen met audiodescriptie in mijn kleine DVD-collectie. Als ik de DVD in de pc steek, begeleidt een stem me bij het kiezen van de aflevering (met de pijltjestoetsen). Dat is op zich al uniek!

In de folder van de VRT over audiodescriptie staat:

De digitale kijkers kunnen die uitzending met audiodescriptie voor iedereen ook kiezen in het menu van NetGemist.

Na de uitzending ook te vinden op de website van de zender en via VRT NU

Als de VRT de serie op DVD uitbrengt, staat de audiodescriptie daar ook op.

Meer info over audiodescriptie of andere aanpassingen?

Voor meer info over audiodescriptie kan je terecht op de website van de VRT.

Facebookgroep

In de facebookgroep audiodescriptie@vrt is iedereen welkom die een positieve bijdrage wil leveren aan het debat. het doel van deze facebookgroep is: de service voor iedereen, ook buiten de VRT, beter bekend maken én verbeteren.

PS – Er bestaat ook een systeem waarbij je met een IPhone een film kan bekijken in de cinema (of op televisie), met audiodescriptie. Dan gebruik je de Earcatch-app.

Ik heb dit zelf nog niet uitgetest. Staat op de planning voor later in 2017….

Pin It on Pinterest

Share This